Nadat ik zeven weken lang schrijftips heb gegeven op maandag, kom ik vandaag met een top 5 ‘schrijfstijl tips’. Waarom? Omdat er in vijf van mijn tips een gemene deler te vinden is: variatie. Dat is echt een toverwoord. Natuurlijk moet je jouw eigen, herkenbare, schrijfstijl ontwikkelen. Maar blijf afwisselen, want anders leggen lezers je verhaal weg.
@zeg_maar_ , schrijver van korte poëzie en gedichten, stuurde me een persoonlijk bericht naar aanleiding van onder andere mijn tips over het beperken van lange zinnen en actief versus passief schrijven. ‘Eigenlijk zijn je tips goed samen te vatten tot schrijf zo afwisselend en gevarieerd mogelijk. Maar dat is wat kort voor de bocht, nietwaar?’ Oké, een beetje dan. Maar zoals altijd wist zeg maar (volg zeker zijn account op Insta) mij te raken met zijn woorden.
Schrijven: een parallel met het menselijk lichaam
Top 5 schrijfstijl tips
1. Varieer tussen mager en dik schrijven
2. Vind een balans tussen actief en passief schrijven
3. Wissel lange zinnen af met kort, middellang en dialoog
4. Doseer je beschrijvingen (en dus beeld)
5. Vind het juiste ritme bij het herschrijven
Volgende schrijftips
Schrijven: een parallel met het menselijk lichaam
In dat persoonlijke bericht kwam zeg maar met een prachtige ‘hersenscheet’: ‘Ik zat zojuist tijdens de afwas na te denken over een parallel met het menselijke lichaam. Door de dag heen heb je verscheidene intensiteiten betreffende inspanningen. Het ene moment ben je heel druk (hoge intensiteit, kortere adem, snellere hartslag), het andere moment zit je op de bank te Instagrammen (lage intensiteit – als je je typ duim niet meerekent, haha – ). Hoe zou het zijn als je constant dezelfde intensiteit beleeft? Als je de hele dag druk bent, snelle hartslag, korte adem, korte (magere?) zinnen? Of vice versa?’
Top 5 schrijfstijl tips
‘Treffend!’ vond ik. Knap verwoord. Dat is vaak hoe ik op zeg maars poëzie reageer. Zijn bijna dagelijkse gedichten inspireren mij. Zorgen altijd voor een (waarderende) glimlach op mijn gezicht, terwijl ik niet altijd wat met poëzie heb. Zeg maar doorziet de parallel tussen mijn schrijftips, en ik zal hieronder een verhelderende kijk op die gemene deler geven. Dat inzicht is niet alleen een top 5 schrijfstijl tips, maar ook een schrijftip an sich. Wie weet zie jij, net als zeg maar en ik, die verbinding. Door al deze tips te combineren bereik je het summum van variatie, op verschillende niveaus, en ‘Wingardium Leviosa!’ – je geeft je lezer het ultieme zweef, eh, leesgevoel.
1. Varieer tussen mager en dik schrijven
Schrijf mager in alle opzichten en til zo je schrijven naar een hoger niveau. Je kunt ‘te dik’ schrijven. Overdadig in alle opzichten. Bij deze schrijfstijl tip vraag ik je afwisseling te zoeken tussen ‘dik’ en ‘mager’ schrijven: verzuip niet in details, schrijf kernachtig, gebruik zo min mogelijk personages en zorg dat elke gebeurtenis een functie heeft. Last but not least: overdrijf zo weinig mogelijk. Je kunt met de juiste dosering en de goede woorden meer drama oproepen.
2. Vind een balans tussen actief en passief schrijven
Een van de moeilijkste, maar ook krachtigste tovermiddelen bij het schrijven, is de juiste balans vinden tussen actief en passief schrijven. Een actieve schrijfstijl is vooral direct en vlot schrijven. Actief geschreven stukken komen binnen bij je lezer. Is passief schrijven dan fout? Nee, natuurlijk niet. In mijn schrijftip maak je verhaal levendiger door actief schrijven vergelijk ik schrijven met het eten van mosselen: eet er niet teveel friet bij, dat is ongezond. Natuurlijk: mossels zijn veel lekkerder (en gezonder) dan de friet. Actief is voor het gemak de mossels, de friet is passief. De variatie, mossels (actief schrijven) afwisselen met friet (passief schrijven), op het juiste moment, maakt het allemaal net wat lekkerder.
3. Wissel lange zinnen af met kort, middellang en dialoog
Bewust omgaan met en zelfs het beperken van lange zinnen in je verhaal getuigt van inzicht, want zo hou je de aandacht van je lezer beter vast. Maar zijn lange zinnen dan not done? Nee, ik pleit toch voor een paar smakende volzinnen. Die kunnen namelijk de jus zijn in het putje van je stamppot. Lange zinnen werken ook heel goed als je een poëtische schrijfstijl hebt en deze zinnen bewust afwisselt met (zeer) korte en middellange zinnen en stukken dialoog.
4. Doseer je beschrijvingen (en dus beeld)
Minderen met beschrijvingen en beeld kan ontzettend veel doen voor je verhaal. Beschrijvingen moeten iets toevoegen aan je verhaal. Beschrijf je teveel? Schets je een overdaad aan beeld? Dan kan dat vertragend werken. Bewust bijvoeglijke naamwoorden schrappen kan een onverwacht groot effect geven. Het kan echt versterkend werken voor je tekst. Ook bij het gebruik van verwijzingen en metaforen moet je erbij stil staan dat je lezer door wil met het verhaal. Eigenlijk geldt voor al deze dingen: pas op voor een overdosis.
5. Vind het juiste ritme bij het herschrijven
In mijn schrijftip Herschrijf tot je er muziek in hoort vergelijk ik schrijven met het oppoetsen van een diamant, met het componeren van een muziek en zelfs met koken (je zinnen moeten smaken). Schrijven is niet alleen een verhaal op papier zetten en zinnen in functie van dat verhaal construeren. Schrijven gaat verder. Hoe krijgt je tekst meer kracht? Durf je zinnen te componeren en stukken op klank en ritme te schrijven. Laat er een bas in doorklinken, voeg violen toe, misschien zelfs een strijkorkest en laat je lezer op het puntje van zijn stoel zitten. Bekijk je tekst door de ogen van een muzikant, want hij moet lekker en mooi klinken.
Volgende schrijftips
In mijn volgende schrijftips wil ik je graag iets meegeven over het gebruik van dialogen, hoe je een writersblock kunt opheffen of voorkomen en wil ik ook nog iets kwijt over het maken van schrijffouten. Zie ik je dan weer?
Liefs, Saskia